Anayasal düzen adalete güven
Bilindiği üzere, demokratik sistemlerde “özgürlüklerin korunmasi ve siyasi oteritenin kontrölü” Montesquieu’nunda açık bir şekilde tarif ettiği gibi, anayasal düzen içerisinde hukukun üstünlüğü ilkesine bağlı kalarak “kuvvetler ayrılığı” prensibine bağlılıkla mümkün olur…
Adalete güven duygusu ise, yine anayasal düzen içerisinde “hukukun üstünlüğü ilkesiyle” temin edilir. Hiç bir erkin bir diğerinden, yargının-yürütmeden, yürtmenin de yargıdan üstünlüğü yoktur. Sosyal düzen, sosyal adalet ve sosyal ilişkiler aynı şekilde anayasal düzen içerisinde devlet ve toplum arasında “hukuk devleti” ilkelerine dayalı yasal düzenlemeler sayesinde tesis edilir.
İçtihatçı Sabih Kanadoğlu’nun cevaz verdiği gibi, kesinlikle yargının yürütmeye üstünlügü yoktur. Diğer taraftan siyasi otoritenin sorumluluk alanları içerisinde sosyal hukuk düzenini sağlamakla birlikte, demokrasiye sahip çıkma gibi bir sorumluluğu da vardır. Bununla birlikte J.Locke’nin tarif ettiği gibi ”siyasi iktidarın kaynağı olan egemenlik hakkı kesinlikle millete aittir”. Demokratik sistemlerde vatandaşın seçme ve seçilme hakkına sahip olması, en önemli egemenlik yetkisi olarak tarif edilir.
Diğer taraftan günümüz dünyasında, adaleti tesis etmekle yükümlü olan siyasi otoritelerin ekonomik istikrarı sağlamak adına, erkler arası ilişkilerde, Montesquieu’nun “kuvvetler ayrılığı” prensibi yerine, totaliter tek pari iktidarlarının uyguladığı, Jean-Jacques Rousseau’n “kuvvetler birliği” ilkesini ikame etme çabalarına rastlamak’ta mümkün. Hem de demokratik ilke ve değerlerle bağdaşmadığı halde, milli iradeye atıfta bulunarak ve milli iradeyi otoriter bir vekaletmiş gibi yorumlayarak. Halbu ki totaliterliğin hiç bir şekilde milli iradeye vekalet etmesi sözkonusu olamaz ve milli irade devlet otoritesinin “erk mühimmatı” gibi yorumlanamaz.
Kendi özelimize, Türk siyasi tarihine bakacak olursak: biz 1920’den beri “egemenliğin kayıtsız şarsız millete ait” olduğunu savunarak demokratik olgunluğa eriştik. Ve tabi ki çok ağır bedel ödediğimiz 1960 darbesiyle başlayan kesinti ve vesayet dönemleri hariç. Darbecilerin milletin eğemenlik hakkını gaspederek yetkileri anayasal organlara devredip, vesayet koyduğu brokratik devleti değil, demokratik devleti, yani “yöneten katılımcı demokrasiyi” tercih ettik.
Haber Gazetesi Nisan 2018
Metin Yazarel
